Dla większości ludzi zaliczka i zadatek to jedno i to samo, tylko że pod inną nazwą. Prawda jest jednak taka, że to dwie odrębne przedpłaty, które odróżnia sytuacja, w której jedna ze stron nie wywiązuje się z umowy.
Mylenie obu pojęć może okazać się niezwykle niekorzystne – zwłaszcza z punktu widzenia prawa. Zadatek o wiele lepiej zabezpiecza nasze interesy niż zaliczka. Poniżej przygotowaliśmy dla was kilka podstawowych informacji, które pozwolą na łatwe rozróżnienie tych dwóch pojęć.
Zaliczka
Zaliczką nazywany kwotę, którą wpłacamy na poczet jakiejś zapłaty. Stanowi przypieczętowanie rezerwacji, np. wtedy, gdy wyjeżdżamy z rodziną na wakacje mamy pewność, że po opłaceniu zaliczki będziemy mieć zapewnione zakwaterowanie, zaś właściciel hotelu będzie miał gwarancję, że pokój nie będzie stał wolny.
Prawo polskie nie określa jednoznacznie, w jakiej wysokości powinna być zaliczka. Zazwyczaj przyjmuje się wartość od 10 do 30 procent należności. W rzeczywistości jednak decyduje o tym sprzedawca albo osoba świadcząca usługę. Prawda jest taka, że zaliczka zabezpiecza interesy obu stron transakcji, ale w takim zakresie, w jakim sami się co do tego umówią. Zaleca się, aby umowę zawsze sporządzać na piśmie i umieszczać tam informację na temat wysokości wpłaconej zaliczki oraz adnotację o tym, co potencjalnie może się wydarzyć na wypadek, jeśli któraś ze stron nie wywiąże się z postanowień.
W przypadku, gdy zakupy albo usługa nie zostanie zrealizowana, zaliczka ulega zwróceniu, bez względu na to, kto nie wywiązał się z warunków. Jednakże zanim wpłacimy komukolwiek zaliczkę, upewnijmy się, że tak właśnie się stanie.
Zaliczkę jako formę przedpłaty najlepiej stosować w sytuacji, gdy rezerwujemy pokój, wynajmujemy lokal, a także gdy kupujemy sprzęt czy inne przedmioty, na które należy poczekać. Gdy transakcja zmierza do zakończenia, wówczas wystarczy tylko dopłacić resztę.
Jak odzyskać pieniądze?
A co możemy zrobić, jeśli osoba, która nie wywiązała się z ustalonych postanowień nie zamierza nam zwrócić zaliczki? W takiej sytuacji najpierw należy sporządzić pisemną prośbę o zwrot pieniędzy. Pismo najlepiej wysłać listem poleconym i zachowań dokument nadania. Gdy nadal nie będzie żadnego odzewu, wówczas należy wnieść sprawę do sądu cywilnego, który jest właściwy dla miejsca zamieszkania oszusta pozew o zapłatę. Jako załączniki do pisma dołączamy umowę, dowód wpłacenia zaliczki dokument nadania wezwania do zapłaty.
Zadatek
Jeśli bardzo zależy Ci na wykonaniu postanowień umowy i lepiej chcesz zabezpieczyć swoje interesy, wtedy korzystniej będzie umówić się na zadatek. Aby wpłata mogła być kwalifikowana jako zadatek, obie strony transakcji muszą być o tym poinformowane i wyrazić na ten fakt zgodę. Na wszelki wypadek dobrze jest spisać umowę i podać w niej wysokość wpłaconego zadatku.
W sytuacji, gdy cały kontrakt przebiega bez zakłóceń, wystarczy że dopłacisz resztę. A co, jeśli któraś ze stron nie wywiązała się z postanowień i jaki to ma wpływ na wpłacony zadatek? To zależy, kto nie wywiązał się z umowy.
Jeśli przedmiotem zadatku jest nieruchomość, ale właściciel mieszkania rozmyślił się, bo znalazł lepiej płatnego kupującego, wtedy mamy prawo żądać o niego zwrotu podwójnego zadatku i odstępujemy od dalszej umowy. Tak mówi na ten temat prawo.
Jeśli jednak wpłaciłaś zadatek, ale z jakiś przyczyn jesteś zmuszona odstąpić od zakupu, wtedy sprzedawca ma prawo zatrzymać zadatek w całości.
Jest jeszcze trzecia ewentualność: obie strony rezygnują i odstępują od umowy. Wtedy zadatek ulega zwróceniu. Podobnie jest w przypadku, gdy dany przedmiot zadatku z powodu sił wyższych i okoliczności, na jakie żadna ze stron nie ma wpływu, wtedy także zadatek ulega zwróceniu.
Zadatek jest zabezpieczeniem dla obu stron, zarówno dla wpłacającego, jak i dla osoby, która zatrzymuje przedpłatę. Dlatego tego rodzaju ochronę warto stosować w przypadku zawierania umów o dzieło, jak również w sytuacji, kiedy dokonujemy zakupu (sprzedaży) wartościowych przedmiotów.
