Jak odmieniać nazwiska?

Dawniej nazwisko, a właściwie miano, stanowiło wizytówkę człowieka, mówiło o jego miejscu zamieszkania, pochodzeniu, ewentualnie podkreślało jego charakterystyczne cechy czy znamiona fizyczne. Obecnie utraciły swoje pierwotne znaczenie, jednak od przełomu XVIII i XIX wieku każdy obywatel Polski ma obowiązek posiadania nazwiska.

Jednym z największych problemów związanych z nazwiskami jest ich odmiana. Nazwiska polskie, a także te, które zostały włączone do polskiego systemu fleksyjnego, odmieniają się jak rzeczowniki lub przymiotniki. Istnieje wiele różnych typów deklinacyjnych.

Jak odmieniać nazwiska? – wskazówki

Tak jak przymiotniki odmieniają się:

1. Nazwiska zakończone na -ski, -cki, -dzki, np. Zieliński (odmiana żeńska: Zielińska).

2. Nazwiska męskie zakończone na -y, -i (analogicznie do przymiotnika zielony), np. Rakoczy (odmiana żeńska: Rakoczy).

3. Nazwiska żeńskie zakończone na -owa, np. Marcowa.

Tak jak rzeczowniki odmieniają się:

1. Nazwiska męskie zakończone na spółgłoskę, np. Jędrusik (odmiana żeńska pani Jędrusik lub Jędrusikowa, panna Jędrusikówna).

2. Nazwiska żeńskie zakończone na -ina, -ówna, -anka (analogicznie do wyrazu sarna), np. Puzynina.

3. Nazwiska męskie zakończone na -a (w l. poj. odmieniają się jak rzeczowniki pospolite, a w l. mn. jak męskoosobowe), np. Hyla (odmiana żeńska: pani Hyla, pali Hylina, panna Hylanka).

4. Nazwiska męskie zakończone na -o:

– jeżeli przed końcówką -o występuje spółgłoska twarda, to w l. poj. odmieniają się jak rzeczowniki żeńskie, a w l. mn. jak rzeczowniki męskoosobowe, np. Moniuszko (odmiana żeńska: pani Moniuszko, pani Moniuszkowa, panna Moniuszkówna);

– jeżeli przed końcówką -o występuje spółgłoska miękka, to i w l. poj., i w l. mn. odmieniają się jak rzeczowniki męskie, np. Dyzio.

Częściowo jak rzeczowniki, a częściowo jak przymiotniki odmieniają się:

1. Nazwiska męskie zakończone na -e (w l. poj. odmieniają się jak przymiotniki, a w l. mn. jak rzeczowniki), np. Linde.

Nie odmieniają się:

1. Nazwiska obce niedające podciągnąć się pod polski wzorzec deklinacyjny:

– zakończone na -u, np. Ceaucescu;

– zakończone na –o, oi, -au, -ou, np. Hugo, Dobois, Clemenceau,

– kilkuczłonowe nazwiska wschodnie zakończone spółgłoską, np. Kuo-Mo-żo, Li Taj-czao.