Jak należy patrzeć na dzieła sztuki?

Dzieło sztuki to wytwór artystyczny stworzony przez człowieka, odznaczający się wysokimi walorami estetycznymi, decydującymi o tym, iż uznawany jest on za piękny. Uważa się, że w pewien sposób, za pomocą określonej formy przekazuje odbiorcy pewną treść – albo fizyczną, albo psychiczną, albo obie. Dzieła sztuki dzieli się na ruchome, czyli na przykład obrazy, plakaty, rzeźby, meble, przedmioty użytkowe czy małą architekturę, a także nieruchome, a więc takie, których przemieszczanie jest niemożliwe, np. podłogi, stropy, obiekty budowlane i ich fragmenty, elementy wyposażenia trwale związane z obiektem itp.

Interpretacja dzieł sztuki jest jednym z zadań na egzaminach, m.in. w czasie egzaminu maturalnego, dzisiaj więc podpowiadamy, jak należy patrzeć na dzieła sztuki.

Interpretacja dzieła sztuki krok po kroku

Aby prawidło interpretować dzieło sztuki, należy znać podstawowe elementy, z jakich się ono składa. Ułatwia to analizę dzieła zwłaszcza osobom, które nie zajmują się nią na co dzień i nie zawsze wiedzą, od czego zacząć. Konieczna więc jest znajomość takich pojęć jak:

• Kompozycja – to element, który powinniśmy omówić na początku interpretacji; może być jednofigurowa, kiedy dzieło sztuki przedstawia jedną postać, może być wielofigurowa, kiedy pojawia się więcej osób, może to być pejzaż, kompozycja oparta na kształcie geometrycznym; może być jedno- lub wieloplanowa (wówczas opisujemy, co znajduje się na pierwszym i na drugim planie); może być otwarta (gdy dostrzegamy jedynie fragmenty sceny, mamy wrażenie, że coś dzieje się poza obrazem), może być zamknięta, kiedy wszystkie elementy są skończone; oceniamy też, czy jest statyczna (spokojna), czy raczej dynamiczna (dużo się dzieje) itp.
• Perspektywa – określa, w jaki sposób zostały przedstawione na płaszczyźnie trójwymiarowe przedmioty, zgodnie z prawami widzenia; często jest trudna do określenia; może być linearna, gdy przedmioty zmniejszają się w miarę oddalania się od widza, a punkt zbiegu występuje na środku, żabia, gdy punkt zbiegu znajduje się na dole, ukośna, gdy punkt zbiegu występuje poza obrazem, zlotu ptaka, gdy punkt zbiegu linii położony jest wysoko, boczna, powietrzna itp..
• Kolorystyka – czyli barwy w dziele sztuki; musimy określić, czy barwy w dziele sztuki są ciepłe, czy zimne, które przeważają, czy artysta zastosował szeroką, czy wąską gamę barwną, jakie kolory przeważają, czy użyte zostały harmonijnie, czy chaotycznie, czy barwy są stonowane, czy nasycone, czy artysta zastosował kontrasty, czy niektórym elementom nadał barwy abstrakcyjne, czy widoczny jest kontur itp.
• Światłocień – czyli to, w jaki sposób na obrazie przenikają się światła i cienie; może to być światłocień miękki, kiedy światła lekko przechodzą w ciemniejsze partie, a także światłocień twardy, kiedy światła silnie kontrastują z cieniem; musimy określić, z której strony pada światło, czy jest osoba czy rzecz, którą artysta wyróżnił za jego pomocą itp.