Dla pokoleń Polaków ten właśnie kraj był symbolem europejskiej kultury w jej najlepszym, najbardziej wyrafinowanym wydaniu, a uosobieniem Francji był Paryż. Tymczasem wielkość ojczyzny Napoleona zawiera się przede wszystkim w różnorodności. Malownicze zaułki Marsylii, wysadzane palmami, szerokie bulwary Nicei i Cannes wypełnione snobistyczną publicznością, potężne mury Carcassonne, monumentalne sale zamku papieskiego i romantyczny czar opiewanego w piosenkach mostu w Avinion. Francja – to Aznavour i Edith Piaf, Stendhal, Balzak, Zola i Brigitte Bardot, kabaret Moulin Rouge i najwspanialsza na świecie kolekcja dzieł impresjonistów. To także grób Fryderyka Chopina na cmentarzu Pere-Lachaise i rogate ułańskie czako w Muzeum Wojny, Biblioteka Polska na Wyspie św. Ludwika, pamiętna z pobytu Mickiewicza i sławna księgarnia na bulwarze St. Germanie, z której jeszcze nie tak dawno przemycano do kraju zakazane książki.
We Francji jest wszystko. Nigdy niewykorzystana wojskowo „niezdobyta” linia Maginota, w bunkrach której hoduje się znakomite pieczarki, i niezwykłe muzeum-cmentarz pod Verdun, z zasypanym okopem, z którego sterczą niczym krzyże pordzewiałe już żołnierskie karabiny i bagnety. Smagane wichrami wybrzeża i celtyckie grobowce Bretanii oraz lazur ciepłego morza, potężne masywy górskie i łagodne, pokryte winnicami pagórki na południu. Bajkowe zamki nad Loarą oraz zameczki Prowansji i Langwedocji przekształcone przeważnie w hotele, w których i dziedzicowi-hrabiemu nie przynosi ujmy wniesienie do pokoju walizek gości.
We Francji podróżnik znajdzie najpiękniejsze gotyckie katedry i najnowocześniejszą współczesną architekturę. Od średniowiecznych kamieniczek alzackiego Colmar po supernowoczesne centrum Pompidou, od ponad stuletniej wieży Eiffla po wieżowce dzielnicy Defense, od Łuku Triumfalnego zwieńczającego najpiękniejszą aleję świata – Pola Elizejskie, po szklaną piramidę na dziedzińcu Luwru, stanowiącą wejście do muzeum.
Klimat
Na północy umiarkowany, na północnym wschodzie bardziej kontynentalny, z gorącymi latami i mroźnymi zimami. Na południu klimat śródziemnomorski. Należy wziąć cieplejsze okrycia na wieczór oraz płaszcz przeciwdeszczowy. W niektórych restauracjach obowiązują marynarki i krawaty. Topless jest tolerowany na większości plaż. Specjalne plaże dla naturystów.
Komunikacja wewnętrzna
W całym kraju znajduje się 34 000 połaczeń kolejowych.
TVG (Train a Grande Vitesse) – swojego czasu najszybszy pociąg na świecie, osiągający na trasie z Paryża do Bretanii prędkość 300 km/h. Bilety są ważne po skasowaniu (datownik) na peronach, możliwość zniżek dla rodzin i młodzieży.
Rozkład jazdy – informator Niebieski – (poza szczytem) od 12.00 w poniedziałek do 12.00 w piątek i od 12.00 w sobotę do 15.00 w niedzielę. Biały – (standardowy) od 12.00 w piątek do 12.00 w sobotę od 15.00 w niedzielę do 12.00 w poniedziałek oraz niektóre święta. Czerwony – (szczyt) około 20 dni w ciągu roku, kiedy nie obowiązują żadne zniżki. W informatorze każdego koloru podawane są ceny biletów obowiązujące w danej taryfie.
Autobusy dalekobieżne
Kursują między głównymi miastami. Dworce autobusowe są zwykle usytuowane w pobliżu centrum miasta lub dworców kolejowych.
Komunikacja wodna
W całym kraju znajduje się 9 000 kilometrów dróg wodnych. Można wynająć łodzie z załogą lub bez, od małych łodek kabinowych do statków z miejscami dla 24 osób i ośmioosobową załogą. Promy samochodowe kursują regularnie między lądem i wyspami na Atlantyku. Na Korsykę można się dostać promami obsługiwanymi przez Societe Nationale Maritime Corse – Mediterranee.
Komunikacja publiczna
Wszystkie większe miasta mają komunikację autobusową, w niektórych kursują także tramwaje, trolejbusy i metro. W Lille jeżdżą pierwsze na świecie automatyczne pociągi bez kierowców. Paryż ma najlepszą w świecie komunikację miejską, szczególnie gęsto rozwiniętą sieć metra. Na peronach i w wagonach są umieszczone mapy z zaznaczonymi stacjami i możliwością dojazdu. Korzystniej jest kupować karnet dziesięcioprzejazdowy niż pojedyncze bilety.
Pociągi
Linie podzielone są na strefy, opłaty zależą od odległości.
Autobusy
Bilety takie jak w metrze, ale trafy są podzielone na strefy. Dzieci poniżej 4 lat jeżdżą bezpłatnie autobusami i metrem, a w wieku 4-12 lat przysługują im bilety z 50-procentową zniżką. Bilety 3- lub 5-dniowe obejmują wszystkie środki komunikacji miejskiej.
Taksówki
Taksówkę można zatrzymać na ulicy, zamówić telefoniczne lub udać się na postój.
Drogi
Istnieje 600 kilometrów autostrad, na niektórych są pobierane opłaty, a ich wysokość zależy od trasy. Za przyczepy kempingowe pobierana jest specjalna opłata. Informacje o 87 stacjach obsługi (z możliwością zakupu paliwa) zlokalizowanych na autostradach można uzyskać w Autoroutes-Information, 75007 Paris, rue Edmontin 3 Valentin. W czasie jazdy obowiązkowo należy zapinać pasy. Dzieci poniżej 10 lat nie mogą podróżować na przednich siedzeniach. Konieczne jest posiadanie czerwonego trójkąta ostrzegawczego.
Policja
Policjanci noszą granatowe mundury. Na samochodach napis „Police”.
Opieka medyczna
Poziom opieki medycznej jest bardzo wysoki, a ceny zróżnicowane. Najniższe stawki pobierają lekarze zatrudnieni w systemie opieki społecznej. W hotelu można uzyskać adresy lekarzy obcojęzycznych.
Apteki oznaczone są zielonym krzyżem. Farmaceuci mogą udzielać podstawowych porad medycznych.
Toalety
Dla pań – „Dames”, dla panów – „Messieurs” lub „Hommes”. Obowiązuje mały napiwek dla personelu.
Noclegi
Hotele
Świetnie rozwinięta jest sieć hoteli sklasyfikowanych od 1 do 4 gwiazdek. Rezerwacji można dokonać w biurach turystycznych na stacjach kolejowych lub w Centralnym Biurze Informacji, 75008 Paris, 127 Champs-Elysees.
– Chateaux – Hotels de France – sieć, która obejmuje całą Francję. Szczególnie atrakcyjne zlokalizowane są w zamkach w Dolinie Loary. Są to hotele 4-gwiazdkowe.
– Relais de campagne – hotele 2- i 4-gwiazdkowe. Wiele z nich to stare zajazdy.
– Logis de France, Auberges rurales – hotele dotowane przez rząd, często położone poza miastami. Logis de France są 1- i 2-gwiazdkowe, natomiast Auberges rurales – 3 i 4.
– Gites de France, Gites ruraux – umeblowane domy, mieszkania lub pokoje. Standard i ceny są kontrolowane przez władze. Koszt wynajęcia obejmuje wszystkie opłaty. Lokalne biura turystyczne oferują kompletne listy domów i mieszkań do wynajęcia.
Schroniska młodzieżowe
We Francji są setki schronisk oferujących noclegi po bardzo niskich cenach. Znajdują się one we wszystkich większych miastach. Pobyt jest zwykle ograniczony do 3-4 dni lub do tygodnia.
Kempingi
W całym kraju jest 7 000 pól kempingowych, z tego ponad 100 w okolicach Paryża. Pola są sklasyfikowane od 1 do 4 gwiazdek. Biwakowanie poza wyznaczonymi miejscami w zasadzie nie jest dozwolone, jednak za zgodą właściciela można się zatrzymać na prywatnym gruncie. W sezonie wakacyjnym wskazana jest rezerwacja.
Kuchnia
Spożywanie posiłków we Francji to cały ceremoniał. Kraj ten ma najbardziej różnorodną i wyszukaną kuchnię (dorównuje jej jedynie chińska). Powszechnie uważa się kuchnię francuską za najlepszą w zachodniej cywilizacji. Klasyczne francuskie posiłki składają się z aperitifu, hors d’oeuvre, dania rybnego, dania mięsnego, sałaty, sera, deseru i kawy. Taki posiłek zajmuje znaczną część wieczoru. Składa się zwykle z półmiska świeżych warzyw (crudites), charcuterie – różnego rodzaju kiełbasek, zimnych mięs, szynki, potage – zupy jarzynowej lub zupy homarowej. Potrawy rybne przygotowuje się z karpi, szczupaków, homarów i ostryg. Tradycyjnie ostryg nie jada się w miesiącach, w których nazwie nie występuje litera „r” – w maju i sierpniu (aout). Steki są zwykle podawane z sosem winnym lub szalotkowym. Koniecznie należy spróbować najsłynniejszych serów, takich jak: Roquefort, Camembert, Brie. Smakosze cenią sobie liczne odmiany serów kozich – fromages de chevre.
Imprezy kulturalne
Maj – Święto Joanny d’Arc i Dzień Wyzwolenia w Orleanie, Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Cannes, koncerty muzyczne w Bordeaux
Maj – czerwiec – Międzynarodowy Turniej Tenisowy w Paryżu
Czerwiec – święto Joanny d’Arc w Chinon, Międzynarodowy Festiwal Muzyczny w Strasbourgu, Międzynarodowe Pokazy Lotnicze w Paryżu
Czerwiec – lipiec – Tour de France (wyścig kolarski)
Lipiec – festiwal jazzowy w Antibes, Międzynarodowy Festiwal Muzyczny i Operowy w Aix-en-Provence, parada jazzowa w Nicei, festiwal w Avignon, Festiwal Celtycki w Quimper
Rozrywka
Szczególną atrakcją wśród mnogości imprez rozrywkowych w Paryżu jest wieczór galowy w operze. Godne polecenia są koncerty, przedstawienia teatralne i baletowe, kabarety, dyskoteki. Uznaną pozycję w świecie ma balet z Marsylii. Wybrzeże Lazurowe słynie z licznych kasyn i dyskotek.
Sport
Na wybrzeżu rozpowszechnione są sporty wodne – żeglarstwo, pływanie, windsurfing. Bardzo popularna jest piłka nożna, a obok niej – rugby i kolarstwo. Wędkarstwo ma zwolenników w całym kraju.
Zakupy
Znane w świecie są koronki, kryształy, szkło, sery, kawa, a także koniaki, wina i likiery.
W wielu miastach w soboty odbywają się targi owocowe i warzywne (w Paryżu co drugi dzień).
Co zwiedzać?
Paryż
– Pałac i Ogród Luksemburski, Bulwar Montparnasse, Łuk Triumfalny na Placu Ch.de Gaulle’a, skąd najsłynniejsza aleja Paryża – Pola Elizejskie, biegnie do Pałacu Concorde
– Pałac Chaillot
– Wieża Eiffla
– Pola Marsowe
– Plac UNESCO
– Pałac Inwalidów (w krypcie znajduje się grób Napoleona)
– pałac i kościół Madeleine
– Opera
– Rada Państwa w Palais Royal
– Ratusz (Hotel de Ville)
– Plac Wogezów
– Plac Bastylii
– cmentarz Pere Lachaise
Wyspa La Cite:
– katedra Notre Dame
– Pałac Consiergerie
– Pałac Sprawiedliwości
– Święta Kaplica (Sainte Chapelle)
Wyspa św. Ludwika:
– Hotel Lambert
– Biblioteka Polska (6 quai’d Orleans) i Muzeum Mickiewicza
– Kościół St. Louis z polskimi nagrobkami
Dzielnica Łacińska:
– bulwary St. Michel i St. Germain, Sorbona, Panteon, kościół St. Germain des Pres
Dzielnica Montmartre:
– Plac Pigalle
– Plac i Bulwar Clichy
– Bazylika Sacre Coeur
– Plac de Tetre
Nowoczesna dzielnica Defense
Muzea:
– Luwr
– Muzeum Sztuki Nowoczesnej
– Muzeum Impresjonistów
– Cluny
– Muzeum Zabytków Francuskich
– Muzeum A. Rodin’a
– Muzeum E. Delacroix
– Muzeum A. Bourdelle’a
– Muzeum W. Hugo
– Muzeum P. Picasso
– Muzeum Historii Paryża
– Muzeum Sztuki Dekoracyjnej
– Muzeum Człowieka
– Muzeum Kina
– Muzeum Marynistyki
– Pałac Odkryć
– Narodowy Ośrodek Sztuki i Kultury – Beaubourg z Muzeum Sztuki Nowoczesnej
– La Vilette – Centrum Sztuki i Uprzemysłowienia
Okolice:
Chantilly – Zamek i park
Chartres – Katedra Notre Dame (witraże z XII wieku)
– Muzeum Sztuk Pięknych (w dawnym Pałacu Biskupów)
Compiegne – Wieża i pomnik Joanny d’Arc
Muzea:
– Muzeum Historyczne (w Ratuszu)
– Muzeum Zamkowe
– Muzeum Parowozów
– Muzeum Turystyki
Fontainebleau – pałac i park (obecnie Muzeum Narodowe)
Wersal – jeden z najsłynniejszych w świecie zespołów pałacowo – parkowych
– Grand Trianon
– Petit Trianon
Troyes – zabytkowa dzielnica wokół kościoła St. Jean
– katedra St. Pierre et Paul z XIII wieku
– Muzeum Sztuk Pięknych w Opactwie St. Loup
Nancy – zespół urbanistyczny z Placem Stanisława, Łukiem Triumfalnym i pomnikiem króla Leszczyńskiego
– kościół Notre Dame de Bon Secours, z grobowcem Stanisława Leszczyńskiego
– Muzeum Sztuk Pięknych
Lunewille – Zamek Boffrand z muzeum
– rokokowy kościół St. Jacques
Strasbourg
– Plac du Marche aux Cochons de Lait
– ulice: Bain aux Plantes i Grand Rue
– katedra Notre Dame z romańską kryptą
Muzea:
– Muzeum Rzeźb Sakralnych
– Muzeum Archeologiczne
– Muzeum Sztuk Pięknych
– Muzeum Sztuki Dekoracyjnej (w zamku Rohan)
Etampes
– Hotel de Ville
– Plac Ancienne Comedie (zabudowa renesansowa)
– Baszta Królewska (Tour Guinette) z XII wieku
Kościoły:
– St. Martin z XII wieku
– Notre Dame du Fort (kolumny romańskie)
Orlean
– plac de l’Etape z renesansowym ratuszem i pomnikiem Joanny d’Arc
– plac Martroi z konnym pomnikiem Joanny
– katedra St. Croix z XII wieku (krypta z IX wieku, skarbiec)
– Muzeum Sztuk Pięknych w pałacu Creneaux
Najsłynniejsze zamki, pałace i miasta w dorzeczu Loary:
– Chambord – rezydencja króla Ludwika XII
– Blois – budowla w mieszanym stylu – gotyku, renesansu, baroku; schody Franciszka I
– Chamont sur Loire – apartament Katarzyny Medycejskiej
– Chenonceaux – renesansowy pałac zbudowany na rzece Cher
– Amboise – meble gotyckie, gobeliny, w kaplicy nagrobek Leonarda da Vinci
– Tours (stolica Turenii) – Stare Miasto wokół placu Plumereau, Wieża Starej Bazyliki, Katedra St. Gatien, Muzeum Sztuk Pięknych w Pałacu Arcybiskupów
– Vilandry – pałacowy park na trzech poziomach
– Azay de Rideau – Muzeum Epoki Renesansu
– Chinon – składa się z trzech oddzielonych fosami zamków z X-XV wieku
– Saumur – Muzeum Sztuki Dekoracyjnej – arrasy, fajanse, porcelana chińska, japońska, sewrska, Muzeum Historii Konia
– Angers – – zamek z XIII wieku. Galeria z największą na świecie kolekcją gobelinów, katedra St. Maurice z XII-XIII wieku, Dom Króla Polski – pałacyk z XVI wieku
Nantes
Zamek Książąt Bretońskich, obecnie siedziba muzeów: Bretońskiej Sztuki Ludowej, Sztuk Pięknych i Marynarki
Renes
– Pałac Sprawiedliwości
– Ratusz
– Stare Miasto – domy z XVI wieku przy rue de Saint Guillaume
– katedra St. Pierre
– Muzeum Bretanii
Mont St. Michel (Normandia)
Zabytkowe miasteczko, trójpoziomowy klasztor z ponad tysiącletnią tradycją i kościół na skalnej wysepce, połączone groblą z lądem.
Sens
– gotycka katedra St. Etienne (witraże z XII wieku)
– muzeum rzeźby rzymskiej i gotyckiej (w dawnym Trybunale Kościelnym z XII wieku)
Auxerre
– katedra St. Etienne z XIII wieku (krypta i freski z XII wieku)
– zabytkowe domy z XV wieku przy placu Charles Surugue
Lyon
– Stare Miasto – renesansowy zespół architektoniczny
– ruiny rzymskiego teatru
– romańska bazylika St. Martin d’Ainay z XII wieku
Muzea:
– Muzeum Tkanin
– Muzeum Miejskie
Valence
– domy renesansowe
– ogromna katedra romańska z XI-XII wieku
Orange
– teatr antyczny z II wieku
– Łuk Triumfalny z I wieku
– katedra Notre Dame
Avignon
– Pałac Papieży
– Pałac Arcybiskupów
– most Pont d’Avignon
– średniowieczne pałace: de Sade i Du Roure
– katedra Notre Dame des Doms
– muzeum w Hotel de Villeneuv
Aix de Provence
– ratusz (biblioteka Mejanes)
– Dom Cezanne’a (ul. Boulegnon 25)
– katedra St. Sauveuer z XIII wieku
Muzea:
– Muzeum Gobelinów (w dawnym Pałacu Arcybiskupów)
– Muzeum Starego Aix (w pałacu d’Estenne)
– Muzeum Archeologiczne (w dawnym oratorium Rycerzy Maltańskich)
Marsylia
– ruiny gotyckiej fortyfikacji z II wieku p.n.e.
– ratusz (barok)
– katedra z XII wieku
Muzea:
– Muzeum Historyczne Marsylii (w Maison Diamentes)
– Muzeum Marynarki (Palais de Logchamp)
– Muzeum Sztuk Pięknych
Perpignan
Cytadela z pałacem królów Majorki z XIII wieku
Castollet
– forteca z XIV wieku (muzeum sztuki katalońskiej)
– katedra St. Jean z XIV wieku
Carcassonne
Zespół średniowiecznej zabudowy i murów obronnych z VI-XII wieku
Narbonne
– Pałac Arcybiskupów z XII-XIV wieku
– baszty średniowieczne
– Muzeum Archeologiczne
Montpellier
– Promenada Peyrou z Łukiem Triumfalnym
– Akwedukt
Nimes
– amfiteatr rzymski z I wieku (na 20 tysięcy widzów)
– świątynia Diany z II wieku
– Tour Magne (wieża)
– Castelleum (rzymski wodozbiór)
– Muzeum Archeologiczne
Arles
– amfiteatr z II wieku
– teatr antyczny z I wieku
– Aliscamps (nekropolia rzymska)
– Termy Konstantyna
– kościół St. Trophime z XI wieku
Muzea:
– Arlaten
– Muzeum Etnograficzne Prowansji
– Lapidarium z kryptami i sarkofagami
– Reattu (w budynku dawnego Wielkiego Zakonu Maltańskiego)
– rzeźby Bourdelle’a
Saint Tropez
Stare uliczki prowansalskiego miasteczka, molo, port rybacki, modne plaże
Muzea:
– Muzeum Morskie
– Muzeum Sztuki Nowoczesnej
Cannes
– kąpielisko
– fragmenty murów obronnych
– Wieża (Tour de Suguet) z XI wieku
– muzeum Castre (sztuka antyczna i prekolumbijska)
Nicea
– promenada des Anglais nad Zatoką Des Agnes
– trakt spacerowy wzdłuż fortyfikacji
– Stare Miasto z targiem kwiatów i owoców
– ruiny miasta rzymskiego
– muzeum Matisse’a