Kiedy wprowadzono do lecznictwa penicylinę, wynalezioną przez Aleksandra Fleminga, jednorazowa dawka likwidowała anginę, zapalenie płuc, rzeżączkę. Spodziewano się, że antybiotyk pokona wiele chorób. Niestety, z biegiem lat trzeba było zwiększać jego dawki, by zwalczyć chorobę.
Wkrótce wykryto szczepy bakterii całkowicie oporne na penicylinę. Dziś wiemy, że leczenie nią często grozi powikłaniami. Nawet po małej dawce może wystąpić wstrząs.
Błędy popełniane przy stosowaniu antybiotyków
Zachwyt nad antybiotykami sprawił, że były one, i często są nadal, nadużywane i stosowane niewłaściwie. Chorzy wiedząc o szybkim i skutecznym działaniu antybiotyków domagali się ich lekarzy. Pomagały prawie natychmiast, więc matki chętnie podawały je dzieciom.
Niejednokrotnie chorzy zaleconą im przez lekarza kurację antybiotykową stosują niewłaściwie. Po dwóch-trzech dniach przyjmowania leku odstawiają go, bo nagle poczuli się lepiej. W przypadku nawrotu choroby aplikują sobie pozostałą dawkę bez konsultacji z lekarzem. Niektóre matki przerywają leczenie antybiotykiem, gdy dziecko przestaje gorączkować. Zdarza się też, że samowolnie podają antybiotyk, gdy dziecko ma temperaturę, nie zastanawiając się nad jej przyczyną. Tymczasem wysoka temperatura może być objawem choroby wirusowej, której antybiotyk nie zwalcza. Podawanie go w takim przypadku jest bezcelowe i szkodliwe.
Zasady właściwego stosowania antybiotyków
Właściwe stosowanie antybiotyku ma istotne znaczenie. Jeśli chory bierze zbyt małe dawki, stężenie leku we krwi jest niewielkie, nie wystarczające dla zabicia bakterii, które uodparniają się na jego działanie i szybko się rozmnażają. Przy kolejnym zachorowaniu ten sam antybiotyk nie skutkuje. Trzeba wówczas zastosować inny. który będzie działał niszcząco na te bakterie. Należy też pamiętać o odpowiednio długim czasie stosowania leku.
Wskutek nadużywania i niewłaściwego stosowania antybiotyków powstają szczepy bakteryjne niewrażliwe na nie, dlatego konieczne są poszukiwania coraz to nowych antybiotyków.
Oporność bakterii na antybiotyki jest obecnie ogromnym problemem medycyny. Niełatwo jest dobrać właściwy antybiotyk i ustalić jego odpowiednia dawkę. Dawkowanie nie może być zbyt małe, gdyż prowadzi do powstawania szczepów opornych, ani za duże. ponieważ powoduje objawy uboczne.
O leczeniu antybiotykami decyduje lekarz, podając ścisłe wskazówki stosowania. Każde leczenie powinno być poprzedzone określeniem drobnoustroju wywołującego chorobę oraz jego wrażliwości na dany lek (wykonanie posiewu). Jedynie w ciężkim stanie chorego – po rozpoznaniu choroby, które pozwala sadzić, że drobnoustrój jest wrażliwy na dany antybiotyk – dopuszczalne jest podanie leku bez wcześniejszego badania bakteriologicznego.
Antybiotyki są lekami silnie działającymi, ich stosowanie nie jest pozbawione ryzyka, które nie może być większe niż ryzyko samej choroby. Na przykład we wczesnym okresie ciąży można je stosować tylko wówczas, gdy choroba zagraża życiu matki.
Stosowanie antybiotyków przez dłuższy czas doprowadza do wyleczenia zakażenia, ale równocześnie w tym samym procesie dochodzi do usunięcia z przewodu pokarmowego bakterii niechorobotwórczych. Dlatego po zakończeniu leczenia zaleca się picie kefiru i przyjmowanie preparatów zawierających bakterie kwasu mlekowego.
Antybiotyki uratowały życie milionom ludzi, ale nieuzasadnione ich stosowanie jest szkodliwe dla organizmu i może prowadzić do powstawania
oporności na antybiotyki.