Pisanie wypracowań nie jest takie trudne, jak się wydaje – trzeba tylko pamiętać o kilku zasadach.
Najważniejsze z nich przedstawiamy poniżej.
Przede wszystkim należy uważnie przeczytać temat wypracowania, przeanalizować go i doprecyzować, aby uniknąć pisania nie na temat.
Następnie należy zastanowić się, o czym chcemy pisać i w jakiej kolejności, można sporządzić także plan wypracowania, który w znacznej mierze ułatwi późniejszą pracę nad własnym tekstem – przystępując do pisania będziemy mieć już wizję całości.
Trzeba też pamiętać o tym, że tekst ma być spójny – wszystkie elementy powinnym się ze sobą łączyć, wynikać z siebie – stąd ogromne znaczenie tzw. kompozycji pracy, która zgodnie z zasadami pisania tekstów powinna być trójdzielna. Powinna więc posiadać:
- Wstęp, w którym wprowadzamy informacje wprowadzające, m.in. szkicujemy zwięźle problem, formułujemy tezę i zapowiadamy rozwinięcie.
- Rozwinięcie, które jest najważniejszą częścią pracy i powinno być najdłuższe. Tutaj zawieramy argumenty popierające tezę, trzymamy się zwięźle zadanego tematu. W przypadku wypracowania maturalnego w rozwinięciu analizujemy dany tekst w sposób jak najdokładniejszy, szukamy klucza interpretacyjnego, a także odwołujemy się do całości utworu; jeżeli do zanalizowania mamy dwa teksty, możemy albo zanalizować jeden tekst, a potem drugi, albo jednocześnie analizować oba utwory, ze zwróceniem uwagi na podobieństwa i różnice w ujęciu tematu.
- Zakończenie, w którym zawieramy wnioski, możemy też przypomnieć i podsumować problemy cząstkowe, które pojawiły się w rozwinięciu. Długość zakończenia powinna odpowiadać mniej więcej długości wstępu.
Istotna jest troska o kształt językowy wypowiedzi – nasz tekst powinien być komunikatywny, spełniać kryteria poprawności językowe, dobrze byłoby też, gdyby miał bogatą leksykę, frazeologię, a także jasny, przejrzysty styl.
