Okolicznik jest określeniem czasownika, które informuje nas o różnych okolicznościach, w jakich zachodzą wyrażone czasownikiem czynności, np. o miejscu, czasie trwania, sposobie wykonania, celu, przyczynie itp.
Jest częścią zdania, która początkowo może sprawiać problemy, jednak dzięki znajomości kilku faktów na pewno o wiele łatwiej będzie wskazać go w zdaniu.
Rodzaje okoliczników
Wyróżniamy siedem rodzajów okoliczników:
1. Okolicznik miejsca, odpowiadający na pytania: gdzie? skąd? dokąd? którędy?, np. w domu, z Krakowa, przez las.
2. Okolicznik czasu, odpowiadający na pytania: kiedy? dopóki? odkąd? jak długo?, np. dawno, w marcu, do kwietnia, dwa miesiące.
3. Okolicznik celu, odpowiadający na pytania: po co? w jakim celu?, np. po jabłka, do matury.
4. Okolicznik przyczyny, odpowiadający na pytania: dlaczego? z jakiej przyczyny?, np. z powodu choroby, przez niedbalstwo, w gniewie.
5. Okolicznik warunku, odpowiadający na pytanie: pod jakim warunkiem?, np. w wypadku poprawy samopoczucia.
6. Okolicznik sposobu, odpowiadający na pytania: jak? w jaki sposób?, np. opieszale, z ożywieniem, pracowicie.
7. Okolicznik przynależności, odpowiadający na pytania: mimo co? mimo czego? bez względu na co?, np. pomimo słabych wyników, bez względu na wszystko.
Jaką częścią mowy wyrażony jest okolicznik?
Okoliczniki najczęściej są wyrażone:
– przysłówkiem i zaimkiem przysłownym, np. śpiewaj głośniej;
– wyrażeniem przyimkowym, np. wyjeżdżamy na wycieczkę;
– wyrażeniem porównawczym, np. kłamał jak z nut;
– rzeczownikiem, np. jechali kwadrans;
– imiesłowem przysłówkowym współczesnym, np. szedł, gwiżdżąc.
