Mało jest na naszym globie miejsc takich, jak ten pas ziemi przy wschodnim krańcu Morza Śródziemnego, mniejszy od naszych dwóch województw. Gdzież indziej bowiem spotkać można na niewielkim skrawku taką różnorodność krajobrazu i klimatu – pustynny żar i śródziemnomorską łagodność, kamienno-piaszczyste przestrzenie południa i zieloną dolinę rzeki Jordan, osiedla ludzkie położone najniżej na naszym globie i górę Hermon z oddali przyciągającą wzrok wiecznie ośnieżonym szczytem.
Granice Izraela biegną nie tylko brzegiem Morza Śródziemnego, ale również wzdłuż Jeziora Genezaret, zwanego też Morzem Galilejskim, wzdłuż Morza Martwego zasolonego tak, że nie sposób w nim zatonąć oraz Czerwonego, którego podwodny świat stanowi raj dla płetwonurków. Gdzież indziej tak daleko w głąb tysiącleci wpisana jest historia i wciąż żywa tradycja. Brali tę ziemię we władanie kolejno Asyryjczycy i Persowie, Egipt Ptolomeuszów i Syria Seleucydów, Rzym, Arabowie, Imperium Osmańskie, Krzyżowcy z całej Europy, którzy założyli tam nietrwałe Królestwo Jerozolimskie i ponownie Turcy.
Począwszy od Rzymian, wszyscy pozostawili tam po sobie pamiątki w postaci dzieł architektury i sztuki. Po I i II wojnie światowej przejściową opiekę nad tą krainą przejęły mocarstwa zachodnie, po których pozostał tam jednak nierozwiązany dotąd problem Palestyńczyków – narodu bez ziemi. Współczesna historia współżycia Izraelczyków i Arabów to pasmo konfliktów, zamachów i powstań, które zakłócają pracowitą codzienność tego kraju. Żydzi ze światowej diaspory spoglądają na Izrael jako łatwą wciąż do rozpoznania scenerię Starego Testamentu, na ziemię obiecaną Mojżeszowi dla jego ludu, gdzie po tysiącleciach rozproszenia mogło odrodzić się wreszcie państwo żydowskie. Dla chrześcijan jest to miejsce narodzin, życia, śmierci i wniebowstąpienia Chrystusa – Ziemia Święta, po której można wędrować z Ewangelią w ręku.
Jerozolima – rozległe miasto z białego kamienia – to Święte Miasto nie tylko Żydów, którzy od czasów Salomona na jej wzgórzu mieli swoją Świątynię, i nie tylko chrześcijan, którzy pielgrzymują tam, by przejść Drogę Męki Pańskiej i uklęknąć przy Świętym Grobie, lecz także mahometan.
To z miejsca na Wzgórzu Świątynnym, gdzie teraz stoi Meczet Skały, Mahomet wzniósł się do nieba i na to wzgórze w dniu Sądu Ostatecznego przybędzie Czarny Kamień z Kaaby. Ta położona na krzyżujących się szlakach historii ziemia nieustannie fascynuje pielgrzymów i turystów ze wszystkich stron świata.
Informacje praktyczne
Informacje praktyczne
Dni świąteczne
18-24 kwietnia – Pesach
7 maja – Święto Niepodległości
7 czerwca – Shawuot
28-29 września – Rosh Hashana (Nowy Rok)
7 października – Yom Kippur (Dzień Pojednania)
19 października – Simhat Torah (Radość Tory)
Żydowskim dniem świątecznym jest sobota – szabas. Zaczyna się w piątek wieczorem i trwa do północy w sobotę. W Izraelu obchodzi się również święta muzułmańskie i chrześcijańskie. W zależności od regionu kraju dzień wolny od pracy wypada w piątek, sobotę lub niedzielę.
Klimat
Śródziemnomorski. Lata bardzo gorące, szczególnie na południu kraju. Wiosna i jesień są bardzo ciepłe. Deszcz pada tylko w porze zimowej.
Komunikacja wewnątrz kraju
Kolejowa
Połączenia kolejowe między Jerozolimą i Tel Awiwem, Hajfą i Nahariyya. W niektórych pociągach istnieje możliwość rezerwacji miejsc w wagonach z klimatyzacją. W czasie świąt religijnych i szabasu pociągi nie kursują.
Wodna
Promy kursują przez Morze Galilejskie (jezioro Kinneret) z Teverya na zachodzie do kibucu En Gev na wschodzie. Można również popłynąć promem wzdłuż wybrzeża.
Autobusowa
Firmy przewozowe EGGED i DAN obsługują linie dalekobieżne. Ich autokary są szybkie i tanie.
Autobusy nie kursują w święta religijne i szabas.
Komunikacja publiczna
Firmy DAN i EGID zapewniają sprawną komunikację autobusową w miastach. Taksówki są państwowe i prywatne – sheruts. W większych miastach istnieje możliwość wynajęcia samochodu.
Drogi
Doskonały system dróg, dobrej jakości, łączy wszystkie miasta.
Opieka medyczna
Turyści mogą zgłaszać się do punktów pierwszej pomocy we wszystkich szpitalach. Punkty te oznakowane są czerwoną gwiazdą Dawida na białym tle.
Woda z kranu nie jest zdatna do picia. Zaleca się picie wody mineralnej.
Noclegi
Hotele
Izrael oferuje wiele różnych form zakwaterowania, od skromnych pokoi gościnnych po luksusowe hotele sklasyfikowane w 5-gwiazdkowej skali plus klasa de luxe. Ponad połowa to hotele 3- i 4-gwiazdkowe. W sezonie turystycznym – od kwietnia do października – oraz w okresie świąt religijnych wskazana jest wcześniejsza, co najmniej miesięczna rezerwacja.
Schroniska młodzieżowe
Na terenie całego kraju jest ich wiele i różnego rodzaju. Informacji udziela Israel Youth Hostel Association.
Kempingi
Na terenie całego kraju jest mnóstwo doskonale zorganizowanych, strzeżonych całą dobę kempingów. Są na nich często restauracje, sklepy, telefony, poczty, punkty pomocy medycznej, miejsca piknikowe.
Kempingi usytuowane są zwykle nad wodą.
Inne
Wioski rekreacyjne położone są głównie na wybrzeżu Morza Śródziemnego i nad zatoką Morza Czerwonego. Oferują małe 2-osobowe domki i bungalowy z wszelkimi wygodami.
Kibuce – 26 z ponad 265 kibuców oferuje wygodne pokoje gościnne z nowoczesnymi jadłodajniami, basenami. Czynne są przez cały rok, mają standard 3- i 4-gwiazdkowych hoteli.
Około 30 misji chrześcijańskich zapewnia nocleg i posiłki w pierwszej kolejności pielgrzymom, ale turyści również mogą znaleźć tam tanie zakwaterowanie. Informacji udzielają biura turystyczne.
Kuchnia
W Izraelu wiele restauracji serwuje potrawy różnych kuchni narodowych. Można w nich zjeść gulasz węgierski i rosyjski barszcz, wiedeński sznycel i niemiecki Braten, a także potrawy wschodnie, takie jak: falafel, humus, szaszłyk, tahini, kebab oraz tradycyjną rybę po żydowsku, siekaną wątróbkę albo rosół z kury.
Potrawy koszerne sporządzane są według żydowskiego rytuału religijnego. Oficjalnie jedzenie wieprzowiny i skorupiaków jest zakazane, lecz w niektórych menu można je znaleźć. Nie podaje się mleka, śmietany i sera do posiłku, w skład którego wchodzi mięso.
Duży wybór win białych i czerwonych oraz miejscowy specjał – słodkie różane. Jest także duży wybór lokalnych brandy, likierów i piwa: Maccabee, OK i Gold Star.
Imprezy kulturalne
W każdą Wielkanoc w Jerozolimie odbywają się chrześcijańskie misteria związane z ukrzyżowaniem i wniebowstąpieniem Jezusa.
Marzec – kwiecień – Festiwal nad Morzem Martwym
16-21 maja – Festiwal Izraela w Jerozolimie (przedstawienia teatralne, baletowe, koncerty)
Sierpień – targi sztuki i rękodzielnictwa Khutzot i Hayotzer – Międzynarodowy Konkurs Gry na Harfie
Rozrywki
W dużych miastach i ośrodkach wypoczynkowych działają liczne kluby nocne i dyskoteki. W całym kraju odbywają się dość często pokazy tańców żydowskich. Filmy wyświetlane są w kinach z napisami w języku angielskim
Sport
Do popularnych sportów należy piłka nożna, koszykówka, tenis, jazda konna, kolarstwo. Uprawiane są też sporty wodne: pływanie, surfing, żeglarstwo, narty wodne, a także wędkarstwo.
Uwaga: wybrzeże Morza Czerwonego jest rezerwatem przyrody. Zbieranie muszli na tym terenie jest zabronione
Zakupy
Szczególnie warto kupić biżuterię, szlachetne kamienie, ceramikę, hafty, wyroby ze szkła, skóry oraz pamiątki religijne
Sklepy żydowskie zamykane są po zachodzie słońca w piątek, a sklepy arabskie są nieczynne w piątek. Niedziela jest dniem handlowym dla sklepów żydowskich i arabskich. Sklepy należące do chrześcijan w niedzielę są zamknięte. Sklepy w hotelach są często otwarte do północy.
Co zwiedzać?
Co zwiedzać?
Jerozolima
Stare Miasto w obrębie murów:
– bramy – Damasceńska, Heroda, Lwów, Złota, Dawida, Jafy, Nowa
– dzielnice – żydowska, chrześcijańska, muzułmańska, ormiańska
– Ściana Płaczu – fragment murów z czasów Heroda otaczających Świątynię zburzoną przez Rzymian w 70 roku
– Cytadela z Wieżą Dawida
Świątynie:
– Bazylika Świętego Grobu, w której znajduje się też pięć ostatnich stacji Drogi Krzyżowej, prowadzącej wcześniej ulicami Starego Miasta
– Synagoga Hurwa
– Meczety Skały i al-Aqsa na Wzgórzu Świątynnym
Poza Starym Miastem:
– gmach Knesetu – parlamentu Izraela
– Muzeum Izraela
– Yad Cashem, Instytut Pamięci Narodowej, z parkiem, w którym swoje drzewa oliwne mają „sprawiedliwi wśród narodów świata”
Niektóre miejsca związane z Ewangelią:
– Góra Syjon z Wieczernikiem
– Góra Oliwna Bazyliką Agonii, Ogrodem Oliwnym, Kaplicą Dominus Flevit, Kościołem Pater Noster, Sanktuarium Wniebowstąpienia
Jerycho
Wykopaliska archeologiczne na wzgórzu, gdzie znajdowało się najstarsze miasto świata (około 8000 roku p.n.e.) i mury warowne zburzone, według Starego Testamentu, dźwiękiem trąb jerychońskich
Okolice:
– Qumran – groty w skałach nad Morzem Martwym, gdzie w 1947 roku odkryto zachowane hebrajskie rękopisy biblijne
Teverya
Miasto nad Jeziorem Genezaret
Okolice:
– Sanktuarium Rozmnożenia Chleba
– Góra Błogosławieństw, z wystawionym na szczycie sanktuarium
– Kafarnaum, wśród wykopalisk Dom św. Piotra
Kana Galilejska
– Kościół Franciszkanów i źródło, z którego miała pochodzić woda przemieniona w wino
Okolice:
– Góra Tabor, Bazylika Przemienienia Pańskiego
Nazaret
– Sanktuarium Zwiastowania z Grotą Zwiastowania
– Źródło Najświętszej Maryi Panny
Akka
– cytadela turecka rozbudowana na miejscu twierdzy Krzyżowców
– meczet Dżazzara
– Chan Dżazzara – turecki karawanseraj, dom gościnny
Hajfa
Główne miasto portowe Izraela
Okolice:
– Góra Karmel, klasztor Karmelitów, Sanktuarium Stella Maris, Grota proroka Eliasza
Cezarea Nadmorska
Pozostałości po stolicy Palestyny rzymskiej, ruiny portu, murów miejskich, amfiteatru, hipodromu
Tel Awiw
Nowoczesne, założone w 1909 roku miasto żydowskie
Jafa
Stare, lecz pozbawione zabytków miasto, obecnie dzielnica Tel Awiwu
Betlejem
– Bazylika Narodzenia Pańskiego z Grotą Narodzenia
– Dom św. Józefa
– Cysterny Dawida
Masada
Wykopaliska usytuowanej na niedostępnym wzgórzu fortecy Heroda, ostatniego bastionu wojny żydowskiej z Rzymianami w 70 roku
Sodoma
Współczesne miasto na miejscu biblijnej Sodomy, zakłady przetwórcze minerałów z Morza Martwego
Ejlat
– akwarium ze wszystkimi gatunkami ryb Morza Czerwonego
– ośrodki wypoczynkowe nad Zatoką Akaba
