Jak napisać dobre opowiadanie?

Opowiadanie pisze się znacznie łatwiej niż jakąkolwiek inną formę wypowiedzi pisemnej. Jest to forma wypowiedzi najbardziej dowolna, pozwalająca rozwinąć wyobraźnię, wykazać się pomysłowością, bogatym słownictwem, umiejętnością budowania poprawnych zdań i ciekawych prac pod względem kompozycyjnym. Opowiadanie jako forma literacka polega na ukazaniu pewnych wydarzeń w sposób fabularny, czyli wymyślony (fikcyjny). Ukazywane sytuacje zazwyczaj przedstawiane są chronologicznie, w związku przyczynowo – skutkowym, to znaczy, że zdarzenia opisywane są w takiej kolejności, w jakiej się wydarzyły.

 

Rodzaje opowiadań

W zależności od tego, co i jak chcemy przedstawić, tę formę wypowiedzi można podzielić na:

opowiadanie odtwórcze – oparte na lekturze lub filmie, gdy w indywidualny sposób ukazujemy poszczególne wątku utworu, ożywiamy nasze opowiadanie własnymi myślami i przeżyciami. W streszczeniu powinny zostać uwzględnione tylko najważniejsze wydarzenia, czyli, najprościej rzecz ujmując, streszczenie to skrót utworu. Natomiast opowiadanie to swobodna wypowiedź na temat tego, co nam się w utworze literackim najbardziej podobało, co nas zainteresowało. Streszczenie jest zawsze krótkie i lapidarne – można streścić obszerną powieść w kilku zdaniach, natomiast opowiadanie odtwórcze nie jest niczym ograniczone – jego długość, sens, kompozycja zależą wyłącznie od naszej pomysłowości i fantazji,

opowiadanie twórcze – może być ono napisane albo na podstawie lektury, gdy wymyślamy na przykład inne zakończenie utworu lub zdarzenia związane z jakąś postacią literacką. Może również swoim tematem odwoływać się do naszych doświadczeń i przeżyć albo do naszej wyobraźni. W takim przypadku bardzo liczy się pomysłowość,

opowiadanie z dialogiem – ta forma wypowiedzi występuje wtedy, gdy do tekstu opowiadania wplatamy rozmowy bohaterów.

Pisanie opowiadań pozwala rozwijać wyobraźnię i pomysłowość dzięki swobodnej formie. Pisząc je, zarówno bogacimy słownictwo, doskonalimy umiejętność układania i komponowania tekstu, jak i – co najważniejsze – uczymy się poprawnej i ładnej polszczyzny, by porozumiewać się nią na co dzień.

 

Pisanie opowiadania krok po kroku

Plan opowiadania

Gdy zabieramy się do pisania opowiadania, najpierw powinniśmy ułożyć plan, w którym uwzględnimy:
1) okoliczności zdarzeń,
2) czas, w którym wydarzyła się opowiadana przez nas historia,
3) kolejne etapy opisywanych wydarzeń (co się działo – musimy zastanowić się, w  jakiej kolejności chcemy ująć wydarzenia),
4) nasze odczucia (jeśli piszemy w pierwszej osobie, warto, byśmy zastanowili się nad koncepcją narratora), ewentualne odczucia i myśli bohaterów,
5) komentarz – nie jest on konieczny, możemy jednak podsumować opisywaną historię, wyciągnąć wnioski z postaw bohaterów, możemy zakończyć opowiadanie w sposób oryginalny.

Nasze opowiadanie może zawierać: opis postaci, opis sytuacji, opis tła wydarzeń, możemy wykorzystać również elementy charakterystyki.

Opowiadanie jako forma wypowiedzi pisemnej daje dużą swobodę, możemy popisać się fantazją i dowcipem, tak naprawdę ograniczają nas tylko zasady ortografii i interpunkcji, nie możemy także zapominać o poprawnej i pięknej polszczyźnie.

 

Budowanie wstępu

Wstęp do opowiadania nie musi być długi, wystarczy krótkie: dwu- albo trzyzdaniowe „zagajenie”, dzięki któremu ten, kto będzie czytać naszą pracę, zostanie wprowadzony w problematykę opowiadania.
Przykłady:
„To, co chcę opowiedzieć, zdarzyło się w ostatnią niedzielę…”
„Pewnego dnia…”
„Nie spodziewałem się, że od tego spotkania tak wiele będzie zależało…”
„Nie uwierzycie, co przydarzyło mi się wczoraj. Opowiem wam o tym, posłuchajcie…”
„Była to naprawdę niezwykła historia…”
„Dni poprzedzające owo zdarzenie niczym nie różniły się od innych. Aż pewnego poranka…”

 

Tworzenie zakończenia

Zakończenie naszej pracy może pełnić różne funkcje: być podsumowaniem opowiedzianej historii, jej puentą, dopowiedzeniem brakujących wątków.
Przykłady:
„I tak oto wyjaśniono ostatnią zagadkę. Życie rodziny Kowalskich wróciło do normy.”
„Na szczęście cała przygoda skończyła się dobrze, z radością wracałem do domu, obiecując sobie, że więcej nie będę tak ryzykował.”
„Wspomnienia tamtej przygody długo jeszcze pozostaną w mojej pamięci.”
Możemy również zostawić naszą opowieść otwartą, by prowokować czytelnika opowiadania do rozmyślań, jak potoczyły się losy bohaterów opisywanej przez nas historii.
Przykłady:
„Nigdy nie zapomnę tego spotkania ani tajemniczego nieznajomego. Od tamtej pory nie widziałem go już więcej, ale nadal mam nadzieję, że może kiedyś się spotkamy…”
„Powoli rozchodziliśmy się do naszych zajęć. Wszystko odchodziło w niepamięć…”
„Stary żołnierz umarł zanim dokończył swoją historię. Nigdy nie dowiedziałem się, czy odnalazł swoich bliskich. „Jeszcze wiele razy próbowałem wyobrazić sobie, jak potoczyło się jego życie…”

Przydatne słownictwo

Warto znać pewne zwroty, które mogą nam się bardzo przydać w pisaniu opowiadania. Są to na przykład:

słownictwo ukazujące chronologię wydarzeń – aby oddać chronologię zdarzeń, można posłużyć się następującymi określeniami: „dawniej”, „kiedyś”, „wówczas”, „potem”, „później”, „za chwilę”, „po chwili”, „następnie”, „dalej”, „niedługo”, „wkrótce”, „od niedawna”, „niebawem”, „zaraz”, „wtenczas”, „w tym czasie”, „podczas”,

słownictwo ukazujące następstwo przyczynowo-skutkowe przedstawianych wydarzeń – aby uwidocznić związki między pewnymi wydarzeniami, to, że jedne wynikały z drugich, że opisywane wydarzenia są skutkiem albo przyczyną innych wypadków, możemy użyć takich słów jak: „więc”, „a zatem”, „wobec tego”, „czyli”, „w takim razie”, „ponieważ”, „dlatego też”, „ze względu”, „na skutek”, „z przyczyny”,

słownictwo mające przyciągnąć uwagę czytelnika, słuchacza, na przykład wywołać zainteresowanie, zaciekawić, wprowadzić w tok opowiadania tak, aby poczuł się jednym z jego bohaterów, stworzyć nastrój zaskoczenia: „posłuchajcie…”, „to było coś niezwykłego…”, „tego się nikt nie spodziewał…”, „niespodziewanie…”, „nieoczekiwanie…”, „nagle…”, „naraz…”, „wnet…”, „wtem…”, „skradał się z duszą na ramieniu…”, „szedł pełen obaw…”,

słownictwo oceniające – dzięki niemu wartościujemy zdarzenia (pokazujemy, co jest ważne), wyrażamy własną ocenę sytuacji lub bohatera opowieści, sygnalizujemy nasze odczucia w stosunku do opisywanych rzeczy lub uczucia, które wywołała w nas postawa bohaterów, na przykład: „wyjątkowy”, „niespotykany”, „niepowtarzalny”, „bezkonkurencyjny”, „wspaniały”, „cudowny”, „fenomenalny”, „niezrównany”, „intrygujący”, „niebezpieczny”, „zdradliwy”, „poważny”, „zuchwały”, „karkołomny”, „szaleńczy”, „ryzykowny”, „nieprawdopodobny”.

 

Wplatanie dialogu do opowiadania

Jeśli chcemy ożywić nasze opowiadanie, możemy przytoczyć w nim rozmowy bohaterów. Można to zrobić na 3 sposoby: przez mowę zależną, mowę niezależną lub wprowadzenie dialogu.

Z mową zależną mamy do czynienia, kiedy wypowiedzi bohaterów są wplecione w tok narracji. Nie przytaczamy ich wypowiedzi bezpośrednio, w formie cytatów, lecz jakbyśmy omawiali ich rozmowę, używając sformułowań takich jak: „powiedział, że…”, „zapytał o…”, „dodał, że…”, „obiecał, że…”. Są to konstrukcje składniowe charakterystyczne dla mowy zależnej.

Mowa niezależna występuje wtedy, kiedy w sposób dosłowny przytaczamy (cytujemy) wypowiedzi bohaterów, umieszczając je po dwukropku i w cudzysłowie.

Rozmowę można również zapisać w formie dialogu. Wtedy wszystkie wypowiedzi należy podać jak najdokładniej (czyli trzeba zapisać dosłownie wszystko, co mówi dana osoba) oraz dodatkowo przez każdą wypowiedzią należy umieścić myślnik, który w tym wypadku jest znakiem dialogu.

Dialog jest formą wypowiedzi, dzięki której możemy „ożywić” opowiadanie. Dialog wykorzystuje elementy języka potocznego, dlatego też możemy pozwolić sobie na pewną swobodę stylistyczną. W opowiadaniu z dialogiem cytujemy dosłownie wypowiedzi bohaterów i jako autorzy nie odpowiadamy za to, że na przykład bohater mówi niegramatycznie.

Użycie dialogu daje możliwość indywidualizacji języka bohaterów – to znaczy, że poszczególne postacie utworu mówią inaczej, ich wypowiedzi charakteryzują się innym słownictwem, na przykład młodzież mówi slangiem, starsze osoby używają słów przestarzałych, czy małe dzieci seplenią lub deformują słowa. Indywidualizacja języka wypowiedzi powoduje, że bohaterowi stają się bardziej realni i autentyczni, co podkreśla ich osobowość. Opowiadanie staje się dzięki temu bliższe rzeczywistości, wydaje się bardziej prawdziwe. Trzeba jednak pamiętać, że jest to zabieg trudny i nie każdy może sobie z nim poradzić, jeśli nie ma wprawy w pisaniu różnego rodzaju tekstów.

5/5 - (1 vote)

Leave a Reply

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.